علی پایا: فقه می تواند به بهینه سازی مهندسی و علوم انسانی کمک کند/ علوم انسانی می تواند به ابزاری در خدمت ایدئولوژیها تبدیل شوند
22 اردیبهشت 1393
علی پایا: فقه می تواند به بهینه سازی مهندسی و علوم انسانی کمک کند/ علوم انسانی می تواند به ابزاری در خدمت ایدئولوژیها تبدیل شوند
به گزارش خبرنگار مهر، صبح امروز 22 اردیبهشت ماه در دومین روز از همایش ملی"فرهنگ و تکنولوژی؛ درنگی فرهنگی در مسیر پرشتاب صنعتی شدن" که در دانشگاه صنعتی شریف آغاز شد، سخنرانی ضبط شده دکتر علی پایا استاد دانشگاه وست مینیستر انگلستان درباره در قوتها و ضعفهای مهندسی و رابطه متقابل آن با علوم انسانی و اجتماعی، یک ارزیابی نقادانه از منظر عقلانیت نقاد پخش شد.
 
وی با اشاره به اینکه استدلالهای اصلی مقاله از این قرار است که مهندسی شعبه ای از تکنولوژی است و تکنولوژی از همه انواع خود با علم تفاوت دارند، گفت: توجه به این تفاوت در بهره گیری بهینه از انواع تکنولوژیها ازجمله همه انواع رشته های مهندسی اهمیت فراوان دارد.
 
وی در ادامه سخنانش پس از ارائه تعریفی از مهندسی و تکنولوژی اظهار داشت: ارزیابی نقادانه که به دو صورت نظری ـ تحلیلی و تجربی صورت می گیرد، به منظور آشکار کردن نقطه های ضعف و جنبه های خطای هست ها و گمانه هایی صورت می گیرد که برای شناخت واقعیت برمی سازیم.
 
پایا با اشاره به عرض عریض تکنولوژی با توجه به تعریف ارائه شده که از رستورانداری، بانکداری تا خلبانی و غیره را دربر می گیرد، بیان کرد: در بحث از تکنولوژی باید میان دو تراز «تکنولوژی به منزله ایده و اندیشه» و «تکنولوژی به منزله محصول و فرایند» تمییز قائل شد. 
 
این محقق و استاد دانشگاه در بیان تفاوتهای علم و تکنولوژی گفت: علم و معرفت در قالب گزاره های کلی بیان و اما تکنولوژیها همگی به ظرف و زمینه ای که در آن به کار گرفته می شوند، حساسند. قوانین به کار گرفته شده در قلمرو تکنولوژی ها تجربی و برخلاف قوانین بنیان، ناظر به زمینه های خاص هستند. در پارادایم جهان کهن، میان دو عالم تحت القمر و فوق القمر تفاوت ماهوی وجود داشت، عالم تحت القمر قلمرو خرق و تغییر و انحطاط بود و عالم فوق القمر جهان ثبات و عدم دگرگونی است.
 
وی با بیان اینکه مهندسی در میان انواع تکنولوژی ها جایگاه ویژه ای دارد، تصریح کرد: پژوهشگران حوزه فلسفه تکنولوژی و فلسفه مهندسی، میان تکنولوژی متعارف و تکنولوژی انقلابی و مهندسی متعارف و مهندسی انقلابی تمیز قائل می شوند. البته این محدودیتها در مواجهه با واقعیت به خوبی آشکار می شود اما این امر می تواند با هزینه بسیار زیادی همراه باشد.
 
پایا با بیان اینکه کار علم آشکارساختن محدودیتهاست، گفت: هنوز درجه بالایی از بدفهمی و درک نادرست در خصوص علوم و تکنولوژیهای انسانی و اجتماعی برقرار است. علوم انسانی و اجتماعی در وجه تکنولوژیک خود یعنی وجهی که با تغییر و کنترل سروکار دارد، می توانند به ابزاری در خدمت ایدئولوژیها تبدیل شوند. مهندسان و عالمان علوم انسانی و اجتماعی ازجمله فقها می توانند به صورت مشترک به بهینه سازی مهندسی و علوم انسانی و اجتماعی مدد رسانند.